ورق گرم و تغییر مسیر قیمت‌گذاری فولاد در ایران
بازار فولاد در روزهای اخیر وارد مرحله‌ای شده که به‌سختی می‌توان آن را تنها یک «نوسان قیمتی» نامید. جهش پرشتاب قیمت ورق گرم در بورس کالا نه‌تنها مرزهای قبلی قیمت‌گذاری را جابه‌جا کرده، بلکه سیستم هزینه‌سازی در کل زنجیره فولاد را متحول ساخته است. این اتفاق نشان می‌دهد که از این پس، نرخ‌گذاری در بازار آهن‌آلات بیش از آنکه تابع عرضه و تقاضای لحظه‌ای باشد، از سازوکارهای جدید تنظیمی و سیاستی فرمان می‌گیرد؛ سازوکارهایی که به‌طور مستقیم بر پایه‌های هزینه‌ای صنایع بزرگ کشور اثر می‌گذارند. آهن۶۶۶ معتقد است این تغییر را باید یک «نقطه عطف ساختاری» در بازار فولاد دانست؛ زیرا اثرات آن نه از جنس هیجان کوتاه‌مدت، بلکه از نوع تغییر در مدل قیمت‌گذاری بلندمدت است که مسیر فعالیت صنایع مختلف را در ماه‌های آینده بازتعریف می‌کند.
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!فاصله گرفتن قیمت ورق گرم از منطق بازار جهانی
رشد سریع در مدت کوتاه؛ سیگنالی که نمی‌توان نادیده گرفت
افزایش بیش از ۱۶.۶ درصدی قیمت ورق گرم فولاد مبارکه تنها در ۴۵ روز، زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم این محصول طی کل سال بیش از ۴۰ درصد رشد داشته است؛ رشدی که تقریباً هیچ تناسبی با روند بازارهای جهانی ندارد. در شرایطی که قیمت ورق در بازار چین حدود ۴۵۶.۷ دلار گزارش شده، نرخ بسته‌شده در بورس کالا حدود ۱۳ درصد بالاتر از ارزش واقعی جهانی است. این شکاف بیانگر آن است که بازار داخلی با یک نرخ‌گذاری سیاست‌محور مواجه شده که از مسیر طبیعی خود فاصله گرفته است.
این موضوع برای تولیدکنندگان، تاجران و مصرف‌کنندگان صنعتی پیام کاملاً روشنی دارد: دیگر نمی‌توان به نسبت منطقی میان قیمت جهانی و داخلی تکیه کرد.
شکل‌گیری یک نرخ هدف جدید در معاملات فولاد
در نگاه تحلیلی، آنچه رخ داده تنها افزایش قیمت نیست؛ بلکه تعیین یک «کف قیمتی جدید» بر اساس دلار ۱۰۵ هزار تومانی در بورس کالاست. این نرخ از منظر اقتصادی نوعی پیام به بازار است که نشان می‌دهد سیاست‌گذار در تلاش است قیمت فولاد را به سطوح وارداتی نزدیک کند؛ حتی اگر این سطح، بالاتر از نرخ کشف‌شده جهانی باشد.
این اتفاق دو پیامد مهم دارد:
- بازتنظیم هزینه تولید در کل بازار
کارخانه‌ها ناچارند قیمت تمام‌شده خود را با مبنای جدید تطبیق دهند که این موضوع ساختار هزینه‌ای آن‌ها را تغییر می‌دهد. - انتقال فشار قیمتی به محصولات ثانویه
از ورق‌های پوشش‌دار گرفته تا انواع پروفیل، تیر، نبشی و حتی قطعات صنعتی، همگی مجبور به هم‌پوشانی با قیمت جدید می‌شوند.
به بیان ساده‌تر، این جهش مانند یک چرخ‌دنده بزرگ است که تمام اجزای زنجیره فولاد را با خود بالا می‌برد.
چرا افزایش قیمت ورق گرم برای صنایع وابسته یک هشدار جدی است؟
افزایش قیمت ورق گرم فقط یک رویداد در بازار فولاد نیست؛ بلکه یک زنگ خطر برای ده‌ها صنعت پایین‌دستی است که بقای آن‌ها وابسته به ثبات قیمت مواد اولیه است. بررسی‌های آهن۶۶۶ نشان می‌دهد حداقل ۱۱ صنعت مادر از این افزایش قیمت آسیب مستقیم می‌بینند.
اثرات فوری بر صنایع لوله و پروفیل
لوله و پروفیل یکی از حساس‌ترین صنایع به قیمت ورق گرم است. این صنعت معمولاً در دوره‌های نوسان شدید، وارد فاز «توقف فروش» و «تعلیق اعلام قیمت» می‌شود؛ زیرا کوچک‌ترین تغییر در قیمت ورق می‌تواند سود یا زیان آنان را به‌طور کامل تغییر دهد. اکنون با جهش اخیر، بسیاری از کارخانه‌ها ناچارند قیمت‌های جدید ارائه دهند که این امر به معنی افزایش هزینه مصرف‌کننده نهایی و کاهش سرعت تقاضای واقعی در بازار است.
چالش‌های سنگین برای خودروسازی، کشتی‌سازی و پروژه‌های انرژی
صنعت خودروسازی، به دلیل وابستگی شدید به ورق گرم و سرد، از نخستین صنایعی است که تحت فشار قرار می‌گیرد. افزایش قیمت ورق باعث می‌شود بهای تمام‌شده خودرو بالا رود و شرکت‌ها مجبور شوند یا قیمت محصول نهایی را افزایش دهند یا تیراژ تولید را کاهش دهند.
این موضوع همچنین بر صنایع نفت و گاز تأثیر می‌گذارد؛ چراکه قیمت لوله‌های انتقال انرژی مستقیماً از قیمت ورق گرم تأثیر می‌گیرد. پروژه‌های خطوط انتقال، مخازن تحت فشار، سازه‌های دریایی و حتی پالایشگاهی با هزینه‌های جدید مواجه می‌شوند.
موج هزینه‌ای در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی
صنعت ساختمان‌سازی نیز از این جهش بی‌نصیب نمی‌ماند. با افزایش قیمت ورق گرم، قیمت پروفیل‌های ساختمانی، تیرآهن‌های سبک، ورق‌های سقفی و بسیاری از تجهیزات فلزی بالا می‌رود و این موضوع می‌تواند سرعت اجرای پروژه‌ها را کاهش دهد و سرمایه‌گذاری‌های جدید را با ریسک بیشتری مواجه کند.
بازار آهن‌آلات زیر سایه سنگین افزایش هزینه تولید
دومینوی گرانی در زنجیره فولاد
افزایش قیمت ورق گرم تنها آغاز یک موج است. بررسی‌های میدانی آهن۶۶۶ نشان می‌دهد هم‌زمان با جهش قیمت ورق سیاه:
- ورق گالوانیزه و روغنی تا ۴۰۰۰ تومان افزایش یافته،
- پروفیل‌ها بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان رشد داشته‌اند،
- ورق‌های پوشش‌دار با افزایش قیمت مواد اولیه مواجه شده‌اند،
- هزینه ساخت سازه‌های فلزی افزایش معنی‌دار پیدا کرده است.
این گرانی‌ها فقط یک‌بار اتفاق نمی‌افتند بلکه در لایه‌های مختلف زنجیره تولید به‌صورت متوالی اثر می‌گذارند. هر کارخانه‌ای که مواد اولیه گران‌تری خریداری می‌کند، محصول گران‌تری می‌فروشد و این چرخه تا مصرف‌کننده نهایی ادامه دارد.
اثرات گسترده بر پروژه‌های ملی
وقتی قیمت ورق گرم بالا می‌رود، پروژه‌های ملی که بر پایه تجهیزات فولادی ساخته می‌شوند، با افزایش بودجه‌ای مواجه می‌گردند. این شامل موارد زیر می‌شود:
- پروژه‌های خطوط انتقال نفت و گاز
- ساخت نیروگاه‌ها
- پروژه‌های ریلی
- سازه‌های عمرانی بزرگ
- ماشین‌آلات سنگین و صنعتی
افزایش هزینه در این بخش‌ها مستقیماً به بودجه عمومی کشور فشار وارد می‌کند و در برخی موارد باعث تأخیر یا توقف پروژه‌ها می‌شود.
آینده صنعت فولاد؛ ثبات یا بحران پنهان؟
سناریوی محتمل از دیدگاه آهن۶۶۶
مهم‌ترین عامل در آینده بازار فولاد، نحوه مدیریت فاصله بین نرخ داخلی و جهانی است. اگر سیاست‌گذار همچنان قیمت‌ها را بر اساس نرخ تالار دوم و دلار وارداتی تعیین کند، بازار در ماه‌های آینده با نوسان‌های سنگین، عدم قطعیت و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران مواجه خواهد شد. در چنین حالتی، صنایع پایین‌دستی مجبور به افزایش قیمت یا کاهش تولید می‌شوند که هر دو مسیر به رکود تورمی منتهی خواهد شد.
سناریوی دوم؛ اصلاح و بازگشت آرامش
سناریوی دوم این است که روش تعیین نرخ پایه مورد بازنگری قرار گیرد و عرضه‌ها به‌صورت منطقی‌تر تنظیم شوند. این سناریو می‌تواند بخشی از شکاف قیمتی را کاهش دهد، اما تجربه بازار فولاد ایران نشان می‌دهد که اجرای این نوع اصلاحات معمولاً کند، محدود و همراه با چالش‌های جدی است. بنابراین از نگاه داده‌های فعلی، احتمال استمرار وضعیت فعلی بیشتر است.
جمع‌بندی
بازار فولاد ایران با یک جهش ساده روبه‌رو نیست؛ بلکه با تغییر پارادایم قیمت‌گذاری مواجه شده است. افزایش قیمت ورق گرم آغازگر موجی است که در هفته‌ها و ماه‌های آینده در تمام صنایع فلزی و پروژه‌های زیرساختی اثرگذار خواهد بود.
این اتفاق بازار آهن‌آلات را وارد دوره‌ای می‌کند که نه صعودی است و نه نزولی؛ بلکه پرریسک، ناپایدار و وابسته به تصمیم‌های سیاستی است.
