حداکثر فاصله آزاد بین میلگردها
فاصله آزاد بین میلگردها یکی از مهمترین نکاتی است که در حین مسلحسازی بتن باید به آن توجه شود. رعایت این فاصله بهطور مستقیم بر کیفیت و مقاومت سازه تأثیر دارد، چرا که اگر میلگردها بیش از حد از یکدیگر دور باشند، نقش اصلی خود در افزایش مقاومت بتن را از دست میدهند و فونداسیون سازه بهراحتی دچار ترکخوردگی میشود. از سوی دیگر، چیدمان میلگردها بهصورت متراکم و نزدیک به هم نیز نه تنها مقاومت بتن را افزایش نمیدهد، بلکه ممکن است نتیجهای معکوس ایجاد کند؛ چرا که در این حالت، بتن نمیتواند بهطور کامل بین میلگردها نفوذ کند و احتمال ایجاد حفرههای خالی بین میلگرد و بتن افزایش مییابد که همین امر باعث کاهش دوام و استحکام نهایی سازه میشود. بنابراین تعیین فاصله مناسب بین میلگردها یک فرآیند حساس و فنی است که باید با توجه به نوع سازه، قطر میلگردها، اندازه سنگدانههای بتن و شرایط بارگذاری انجام شود. در این مقاله از آهن ۶۶۶ به بررسی حداکثر فاصله آزاد بین میلگردها و عوامل مؤثر در تعیین این فاصله پرداخته خواهد شد تا مهندسان و فعالان صنعت ساختمان بتوانند بهترین طراحی و اجرای مسلحسازی را داشته باشند.
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!محدودیتهای فاصله میلگردها
فاصله بین میلگردها نه تنها از نظر ایمنی و مقاومت سازه اهمیت دارد، بلکه از نظر اجرایی نیز نقش کلیدی در تسهیل بتنریزی ایفا میکند. به همین دلیل، قوانین و محدودیتهایی در استانداردهای فنی برای فاصله بین این مقاطع فولادی تعریف شده است که رعایت آنها الزامی است. برای مثال، اگر میلگردها بهصورت موازی و در یک سفره (ردیف) قرار گرفته باشند، فاصله بین آنها باید حداقل 25 میلیمتر باشد. این فاصله نباید کمتر از قطر بزرگترین میلگرد استفادهشده در آن سفره باشد و همچنین باید بیشتر از 1.33 برابر قطر بزرگترین سنگدانه بتن باشد تا جریان بتن بهراحتی بین میلگردها برقرار شود. منظور از سفره، ردیفهایی است که میلگردها در آنها چیده میشوند و عملکرد نهایی سازه بهطور مستقیم به این چیدمان وابسته است.
وقتی میلگردها در چند سفره یا ردیف قرار میگیرند، فاصله بین آنها باید بهگونهای تنظیم شود که بتن بتواند بهراحتی بین ردیفها حرکت کند و تمام فضای خالی بین مقاطع فولادی بهطور کامل پر شود. بهعبارت دیگر، فاصله بین هر دو ردیف باید هم بیشتر از 25 میلیمتر باشد و هم از قطر بزرگترین میلگرد در آن ردیفها تجاوز نکند تا اجرای بتنریزی بدون مشکل انجام شود و از ایجاد حفرههای خالی جلوگیری شود.
در اعضای خمشی و برشی، میلگردهای طولی نقش حیاتی در تحمل نیروهای وارده دارند. بنابراین حداکثر فاصله بین این میلگردها نباید از 200 میلیمتر بیشتر شود تا مقاومت خمشی و برشی سازه بهطور کامل تأمین گردد. در بخشهایی که خاموت بسته یا دورپیچ استفاده میشود، حداقل فاصله بین میلگردهای طولی باید 40 میلیمتر باشد و این فاصله نباید از 1.5 برابر قطر بزرگترین میلگرد کمتر شود تا امکان بتنریزی کامل و مهاربندی صحیح میلگردها فراهم شود.
حداکثر فاصله میلگرد طولی ستون
فاصله مناسب بین میلگردهای ستون از اهمیت ویژهای برخوردار است، زیرا علاوه بر تسهیل بتنریزی، مقاومت ستونها را در برابر بارهای وارده تضمین میکند و از ترکخوردگی جلوگیری میکند. بر اساس آییننامه مبحث نهم سال ۱۳۹۹، ستونها باید بین 1 تا 8 درصد میلگرد داشته باشند، اما بهترین مقدار تراکم میلگرد در ستون حدود 3 درصد است تا هم مقاومت سازه تأمین شود و هم اجرا آسانتر باشد.
حداکثر فاصله میلگرد طولی در ستونها 200 میلیمتر است و در صورت افزایش بیش از این مقدار، ستون توانایی تحمل بارهای وارده و تنشهای سازهای را از دست خواهد داد. در اغلب سازههای معمول، میلگردهای طولی ستونها در فاصله حدود 100 میلیمتری از یکدیگر تعبیه میشوند و در صورت استفاده از بتن دارای سنگدانههای درشت، این فاصله میتواند تا 150 میلیمتر افزایش یابد.
حداقل فاصله بین میلگردها در ستون
تعیین حداقل و حداکثر فاصله میلگردها در ستون اهمیت زیادی دارد، چرا که فاصله کم بین میلگردها میتواند باعث کرموشدگی بتن شود. کرموشدگی به حالتی گفته میشود که ذرات بتن از یکدیگر جدا شده و حفرههای خالی بین آنها ایجاد میشود، این وضعیت مقاومت نهایی بتن را کاهش میدهد. بنابراین در ستونها و اجزای پایه سازه، میلگردهای طولی باید حداقل 40 میلیمتر از یکدیگر فاصله داشته باشند. همچنین معیارهای دیگر تعیین حداقل فاصله، شامل 1.5 برابر قطر بزرگترین میلگرد یا 1.33 برابر قطر بزرگترین سنگدانه بتن است تا فضای کافی برای بتنریزی و مهاربندی باقی بماند.
میلگردهای طولی ستونها برای ایجاد مقاومت مناسب در برابر نیروهای فشاری و تنشهایی مانند زلزله باید با سنجاقی یا خاموت مهار شوند. اگر فاصله بین میلگرد مهارشده و میلگرد مهارنشده کمتر از 150 میلیمتر باشد، میتوان میلگردها را بهصورت یکی در میان با سنجاقی یا خاموت مهار کرد؛ اما در صورت فاصله 150 میلیمتری یا بیشتر، مهاربندی کامل تمامی میلگردها ضروری است.
حداکثر فاصله آرماتور در فونداسیون
حداکثر فاصله آرماتور در فونداسیون معمولاً 20 سانتیمتر در نظر گرفته میشود و حداقل پوشش بتنی روی میلگردها باید 5 سانتیمتر باشد. البته این فاصله به عوامل مختلفی وابسته است، از جمله قطر میلگردها، نوع فونداسیون (منفرد، نواری یا گسترده) و الزامات آییننامهای. به همین دلیل در طراحی و اجرای فونداسیون باید تمامی این عوامل به دقت بررسی شود تا مقاومت و دوام سازه تضمین گردد.
عوامل مؤثر بر تعیین فاصله میلگرد
تعیین فاصله مناسب بین میلگردها به عوامل متعددی بستگی دارد که رعایت دقیق آنها میتواند از بروز مشکلات اجرایی و کاهش مقاومت سازه جلوگیری کند. یکی از مهمترین این عوامل، نوع سازه و عملکرد آن است. فاصله میلگردها در دال، تیر، ستون یا دیوار با توجه به نقش و بارگذاری سازهای متفاوت است. بارهای وارده، چه ثقلی، چه جانبی یا لرزهای، هر کدام نیازمند رعایت فاصله مشخص بین میلگردها هستند تا ایمنی و مقاومت سازه تأمین شود.
عامل دیگر قطر و اندازه میلگردهاست. میلگردهای ضخیمتر به فاصله بیشتری نیاز دارند تا بتن بتواند بهخوبی در اطراف آنها جریان یابد و انسداد ایجاد نشود. کیفیت و نوع بتن نیز اهمیت زیادی دارد؛ بتنی با اسلامپ مناسب و تراکم مطلوب اجازه میدهد میلگردها با فاصله کمتر از هم قرار گیرند بدون اینکه مشکلات اجرایی ایجاد شود. علاوه بر این، رعایت استانداردهای فنی و مقررات ملی ساختمان، بهویژه مبحث نهم، نقش کلیدی در تعیین حداقل و حداکثر فاصله میلگردها دارد.
